Alejandra beschermt mensenrechtenactivisten in Guatemala
In het Guatemala waar zwijgen de norm was, wilde Alejandra Castillo zich juist uitspreken tegen wetteloosheid en machtsmisbruik. Ze sloot zich daarom aan bij CALDH, een organisatie die mensenrechtenactivisten beschermt. Nu is ze er adjunct directeur. Gesteund door Hivos werken ze aan gerechtigheid voor de slachtoffers van de burgeroorlog en starten ze nu met het project Activist Alert.
Vlakbij het centrale plein van Guatemala City is het ‘Casa de la memoria’ gevestigd. Het is een van de weinige plekken in het land waar uitgebreid wordt stilgestaan bij de gewelddadige geschiedenis van Guatemala. Het centrum is een initiatief van de organisatie CALDH en Alexandra geeft ons na sluitingstijd een privé rondleiding.
Strijd om macht en rijkdommen
Wat Alejandra ons vertelt in het museum is indrukwekkend. De strijd om de macht en rijkdommen in het land en de vele mensen die daar slachtoffer van zijn geworden, lopen als een rode draad door de geschiedenis van Guatemala heen. De bloedige burgeroorlog die woedde van 1960 tot 1996, kostte alleen al aan ongeveer 200.000 mensen het leven. Zo’n 45.000 mensen worden tot op de dag van vandaag vermist.
Alejandra groeide op in deze periode en lange tijd werd haar geleerd te zwijgen. Zwijgen over wat ze om zich heen zag gebeuren. Zwijgen over de misdaden die werden gepleegd en over de daders die nog steeds vrij rondliepen. “Het motiveerde mij om te strijden voor erkenning van de slachtoffers”, vertelt Alejandra. “Ik wist dat ik de huidige generatie mensenrechtenactivisten wilde steunen en beschermen. Zo kwam ik terecht bij CALDH.”
Mensenrechtenactivisten beschermen
Terug in haar kantoor praten we over het project dat CALDH met steun van Nederlandse Hivos donateurs nu aan het opzetten is: Activist Alert Guatemala. Het idee is om structureel data te verzamelen over de veiligheid van mensenrechtenverdedigers. Met het analyseren van die data wordt het mogelijk om te voorspellen welke groepen of activisten extra gevaar lopen. Ook dient het als hard bewijs van misstanden waarmee politieke steun kan worden gezocht voor betere wetgeving of handhaving ervan.
In Honduras heeft Hivos geholpen bij het ontwikkelen van een vergelijkbaar systeem met de lokale organisatie C-Libre. Zij gaan het nu samen met CALDH ook in Guatemala opzetten. Alejandra is erg blij met de samenwerking. “Wij staan nu vooral activisten bij die al zijn gearresteerd of veroordeeld, met de methode van C-Libre verwachten we al eerder in te kunnen grijpen en bijvoorbeeld een arrestatie te kunnen voorkomen. Dit project vult een nog ontbrekend stukje van ons werk.”
Conservatieve regering
Huidige ontwikkelingen in Guatemala laten zien hoe belangrijk het werk van CALDH is. De conservatieve regering probeert een wet goedgekeurd te krijgen die de bewegingsruimte voor mensenrechtenorganisaties zoals CALDH beperkt. Ook neemt de druk toe op de oorspronkelijke Maya-bevolking. Hun grond blijkt zeer geschikt voor palmolieplantages en bedrijven gaan erg ver om dat land in bezit te krijgen. Tenslotte zien veel conservatieven de traditionele samenstelling van een gezin als ideaal. Alles wat daarvan afwijkt wordt dus openlijk afgewezen.
De komende maanden wordt de huidige methode geanalyseerd en aangepast voor Guatemala. In de zomer van 2020 moet het Activist Alert volledig actief zijn. Daarna wil Alejandra ook andere mensenrechtenactivisten betrekken. “Wij richten ons vooral op journalisten en inheemse landeigenaren, maar deze aanpak kan ook helpen bij de bescherming van LHBTI- of vrouwenrechtenactivisten. Hoe meer organisaties meedoen hoe beter het alert systeem werkt.”
Hivos en mensenrechtenactivisten
Aan het eind van onze ontmoeting laat Alejandra weten hoe blij ze is met de samenwerking met Hivos. “Hivos steunt ons al twintig jaar. Niet alleen financieel, maar ook met politieke steun, hun netwerk, advies en bescherming. Hivos is voor ons een goede vriend waar we altijd op kunnen rekenen en dat is onbetaalbaar.”
Over CALDH
CALDH is opgericht in 1986 ten tijden van de burgeroorlog. De heersende macht had geen behoefte aan een organisatie die opkwam voor mensenrechten en gerechtigheid zocht voor de duizenden slachtoffers en vermissingen van het interne conflict, daarom startte CALDH vanuit Washington. In 1996 na het tekenen van het vredesverdrag verhuisde de organisatie naar Guatemala waar het nog steeds actief is.
