Hoe een journalist schone energie op de agenda zet
Simpele technologieën kunnen bomen én levens redden, aldus James Chavula. De journalist uit Malawi is een man met een missie. Met steun van het Hivos-programma Groene en Inclusieve Energie wil hij het energiedebat in zijn land opschudden. Zijn baanbrekende verhalen onthullen grote problemen in Malawi: slechts tien procent van de bevolking heeft toegang tot energie en een overgrote meerderheid is afhankelijk van hout en kolen om te kunnen koken. James weet als geen ander wat daar de gevolgen van zijn.
“Ik zag hoe mijn moeder leed onder vreselijke hoestbuien die veroorzaakt werden door het koken op open vuur. Pas jaren later besefte ik hoe belangrijk het is om vragen te stellen over de alledaagse dingen die mensen in mijn land voor lief nemen. Het is niet normaal dat mijn moeder vroeger zoveel last had van die hoestbuien. Het is niet normaal dat wij hier in Malawi soms 36 uur lang zonder stroom zitten.”
Lucy, de moeder van James, is niet de enige die de negatieve gevolgen van koken op hout en kolen ondervond. Vrouwen en meisjes in rurale gebieden in Malawi moeten uren per dag lopen om hout te sprokkelen voor het koken. Dit gebruik van hout voor zoiets alledaags als koken zorgt niet alleen voor ontbossing; het tast de gezondheid van duizenden mensen aan.
Dat is niet alleen een probleem in Malawi. Volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie sterven iedere acht seconden vier mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling die veroorzaakt wordt door het koken met hout en kolen. Malaria, tuberculose en aids eisen samen minder slachtoffers.
Met de workshops die Hivos samen met onze partner Climate Tracker organiseert, ondersteunen we over de hele wereld journalisten die dit soort problemen aan het licht brengen. Journalisten zoals James worden getraind om met hun werk te laten zien dat schone en duurzame energie van levensbelang is.
In een gesprek met ons vertelt James hoe de training hem geholpen heeft het gebrek aan schone-energievoorzieningen in Malawi aan de kaak te stellen.
Hoe kun je als journalist bijdragen aan het bewustzijn over dit onderwerp?
“Omdat ik als journalist werk, heb ik een stem gekregen in het energiedebat in mijn land. Ik stel de moeilijke vragen die anderen liever vermijden. De meeste journalisten schrijven over de technische aspecten van het gebrek aan energievoorzieningen in Malawi. Zij kijken niet naar de menselijke kant. Ik ben gaan beseffen dat goede verhalen over energie juist over de menselijke kant gaan. Want als mensen toegang hebben tot energie, verbetert hun leven. Toegang tot energie zorgt voor betere banen, betere gezondheidszorg en toegang tot scholing. Als een huishouden gebruik kan maken van betrouwbare en schone energie, hoeven meisjes bijvoorbeeld niet meer op zoek naar hout. Zij kunnen dan naar school. Ik vind het bijzonder om dit soort verhalen te kunnen vertellen.”
James is een van de weinige journalisten in Malawi die zich bezighoudt met energie en de positieve gevolgen die energie kan hebben op de levens van mensen. Malawi was tot 1993 een dictatuur en journalistiek is er vooral gericht op politiek. James wil met zijn werk het debat over energie en armoede in zijn land veranderen.
“Ik ben ervan overtuigd dat journalisten een belangrijke rol spelen in het afdwingen van verantwoordingsplicht. Ik wil het belang van schone energie voor de levens van gewone mensen onder de aandacht brengen van politici, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Neem bijvoorbeeld verlichting. Op dit moment gebruiken de meeste inwoners van Malawi ongezonde kaarsen en kerosinelampen. Als we huishoudens, ziekenhuizen, bedrijven en scholen uitrusten met zonnepanalen die ook na zonsondergang energie leveren, worden hele gemeenschappen daar beter van. Om dat mogelijk te maken, hebben we subsidies nodig die zonne-energie betaalbaar maken. En om die zonnepanelen op de juiste manier te gebruiken, is educatie nodig. Als journalist wil ik deze onderwerpen veel hoger op de politieke agenda krijgen.”
De inzet van James om de rol van journalistiek in zijn land te veranderen, gaat niet onopgemerkt voorbij. Hij is een van de winnaars van de door de VN georganiseerde Voices for a Brighter Future-wedstrijd. De prijs is in het leven geroepen om journalistiek werk op het gebied van duurzame energie te stimuleren.
Wat is het gevolg van de VN-prijs die je gewonnen hebt?
“Nadat bekend werd dat ik een van de winnaars was, hoorde ik meteen dat er over mijn verhalen over ‘schoon’ koken werd gesproken, zelfs op ministerieel niveau. Dit laat zien dat het vertellen van verhalen het debat wel degelijk kan veranderen.”
Het beïnvloeden van het energiedebat kan niet alleen in Malawi gebeuren, maar moet ook op internationaal niveau gebeuren. Daarom nodigden wij James uit om mee te gaan naar het UN High Level Political Forum over duurzame ontwikkeling in New York. Vertegenwoordigers van Hivos waren daar ook aanwezig om het vaak vergeten belang van ‘schoon koken’ (dus zonder hout of kolen) op de internationale agenda te zetten. Tijdens de bijeenkomsten zag James hoe beslissingen over dit onderwerp in internationaal verband gemaakt worden. Het hielp hem ook zijn netwerk te vergroten en steun voor zijn missie te vergaren.
“Door mijn aanwezigheid in New York en de training die ik via Hivos kreeg, heb ik geleerd hoe we samen kunnen werken om het energievraagstuk van verschillende kanten te belichten. Ik moedig jonge journalisten aan hun verhalen en kennis te delen zodat we elkaar kunnen helpen om nóg betere verhalen te vertellen. We moeten het energiedebat levend houden. We moeten blijven wijzen op het belang ervan. Want, als de bevolking van Malawi toegang heeft tot schone energie, redden we niet alleen bomen: we redden levens.”
Hoe ziet de toekomst van schone energie in Malawi eruit?
“Het aantal mensen dat roept om schone energie wordt steeds groter. Laatst ontmoette ik een 28-jarige ondernemer die erin slaagde een ziekenhuis volledig op zonne-energie te laten draaien. Voorheen moesten vrouwen bevallen bij kaarslicht. Nu kunnen operaties op ieder moment van de dag worden uitgevoerd en worden medicijnen veilig en gekoeld bewaard. Het zijn dit soort verhalen die mij hoop geven voor de energietoekomst van Malawi. Een toekomst waarin mijn kinderen kunnen opgroeien in een huis waar hout en houtskool absoluut uit den boze zijn.”
