Hivos - People Unlimited website

Header image
FLAG TYPE 

Een kijkje in de keuken bij populaire Indonesische TV-chefs

Hoe we een voedselrevolutie ontketenen in Indonesië

Ooit wel eens gehoord van sago, sorghum of lange pepers? Misschien wel, maar de lokale bevolking in Indonesië is deze voedzame producten bijna vergeten. En dat terwijl grote westerse fastfoodketens steeds meer terrein winnen.

Terwijl hun eigen lokale keuken een rijkdom aan lekker en gezond eten te bieden heeft, kiest de groeiende Indonesische middenklasse steeds vaker voor ongezond en makkelijk eten zoals pizza, wit brood en instant noedels. De groeiende consumptie van vlees, vet en suiker wordt een steeds serieuzer probleem in het land. Indonesië ondervindt zelfs een dubbele last van ondervoeding: bijna 40 procent van de kinderen jonger dan vijf heeft last van een vertraagde groei als gevolg van een ongezond dieet en een kwart van de volwassen bevolking lijdt aan overgewicht.

Iedereen heeft recht op gezond en betaalbaar eten

Hivos gelooft dat alle mensen toegang zouden moeten hebben tot gezond en betaalbaar voedsel, zonder onze planeet daarbij uit te putten. Indonesië is de thuisbasis van veel gezonde, inheemse gewassen en kruiden. Als deze beter gepromoot worden, kan eten betaalbaarder worden én kan de nationale gezondheid verbeterd worden.

Om deze reden is Hivos begonnen met het New Generation of Indonesian Cooking (NGIG) programma (Generasi Baru Dapur Indonesia) om een tegenwicht te bieden aan de huidige ongezonde voedingspatronen in het land. In het programma werken we samen met beroemde TV-chefs om duurzaam geproduceerde, gezonde, lokale producten en gerechten te promoten die mensen zelf makkelijk in hun eigen keuken kunnen bereiden.

We spraken met twee van hen, Chef Chandra Yudasswara en Chef Petty Elliott, om meer te weten te komen over de voedselrevolutie in Indonesië.

Chef Chandra Yudasswara: gezond eten begint in het onderwijs

Chandra Yudasswara is de host van Chef’s Table, een kookshow die nu al vijf jaar op de nationale TV wordt uitgezonden. Hij heeft in verschillende vijf-sterrenhotels in het Midden-Oosten en Azië gewerkt en is op dit moment manager van tien restaurants in Jakarta.

“Ik kon mijn ogen niet geloven toen ik terugkwam in Indonesië na acht jaar in het buitenland te hebben gewerkt. Op iedere straathoek zag ik een lokale versie van KFC, McDonald’s of een andere fastfoodketen! Niemand in Jakarta kookt nog thuis. Iedereen eet ongezonde, kant-en-klare maaltijden. Dat is echt zorgwekkend”.

De jonge bevolking als changemakers

Chandra is een van de weinige TV-chefs in Indonesië die aandacht besteedt aan gezondere maaltijdopties. De meeste chefs durven het (nog) niet aan om “gezond” of “duurzaam” voedsel aan te moedigen, omdat hun publiek dat vaak ziet als smakeloos of prijzig. Desalniettemin doet Chandra zijn best om zijn steentje bij te dragen en gezonde voeding te promoten. Zo heeft hij gezonde opties opgenomen in zijn menu’s en geeft hij basisinformatie over duurzaamheid in zijn TV-shows. Ondanks dat het veranderen van eetpatronen erg lang kan duren, gelooft hij toch dat de jonge bevolking van Indonesië (de gemiddelde leeftijd is 28 jaar) het verschil kan maken.

“Het is erg moeilijk om de eetgewoontes van volwassenen te veranderen. Maar zou het niet geweldig zijn als kinderen hun ouders kunnen beïnvloeden en hen kunnen bijbrengen om meer groenten te eten? Ik denk dat informatie over gezonde voeding al moet starten op de peuterspeelzaal. Iedere week een verplichte les van tien minuten over gezonde voeding!” zegt Chandra.

Om te beginnen, beweert hij, moeten kinderen meer bewust worden van de bijwerkingen van ongezond voedsel. “Ieder kind zou moeten weten hoeveel het bijvoorbeeld kost om een koe groot te brengen en hoeveel afval er vrijkomt bij het produceren van rundvlees. We brengen schade toe aan onze aarde en de volgende generatie gaat hier zeker de consequenties van ondervinden.”

Chef Petty Elliott: we moeten trots zijn op Indonesische keuken

Ook Chef Petty Elliott gelooft dat onderwijs de oplossing is om eetgewoontes te veranderen. Ze deed mee als jurylid in het programma Iron Chef op de Indonesische televisie. Tijdens haar reizen door Indonesië in de afgelopen veertien jaar raakte ze geïnspireerd door de variëteit van de keuken van dit land. Nu ze in Engeland woont, is het dan ook haar missie om lokale producten en gerechten uit Indonesië te promoten in Indonesië en in het buitenland.

“Het is ongelofelijk om te zien hoeveel verschillende inheemse gewassen en kruiden te vinden zijn in Indonesië. Het is echt jammer dat zoveel mensen zich niet bewust zijn van de eindeloze mogelijkheden die we in het land tot onze beschikking hebben om fantastische, gezonde maaltijden te bereiden”, vertelt ze.

Petty werkt samen met Javara Indigenous Indonesia, een duurzame producent van lokaal voedsel, om beter te begrijpen met wat voor uitdagingen jonge boeren in het land te maken hebben. En in Jakarta is ze betrokken als mentor voor jonge boeren bij Sekolah Seniman Pangan, een school voor ondernemerschap in de voedselsector die is opgezet door Javara.

“Veel boeren realiseren zich niet hoe waardevol en gezond hun eigen gewassen zijn. Ik wil dat ze trots zijn op hun eigen producten. Daarom is het heel belangrijk om hen te leren hoe ze creatiever om kunnen gaan met hun producten en hoe ze zo waarde kunnen toevoegen”, zegt Petty.

“Ik heb zeker al wat vooruitgang gezien in de afgelopen zes jaar. Zoals boeren die hun eigen producten promoten in hun eigen gemeenschap, met name in de stedelijke gebieden. Maar er is nog veel werk aan de winkel. Mensen moeten leren begrijpen dat goed voedsel binnen handbereik is. Het is onze plicht om hen te onderwijzen hoe je kunt koken met gezonde, lokale ingrediënten zonder de natuur aan te tasten.”

Tekenen van verandering

Chandra vertelt dat plastic afval een groot probleem is waar de Indonesische overheid op dit moment actief oplossingen voor probeert te vinden. Hij gelooft dat eenzelfde soort houding aangenomen moet worden ten opzichte van het promoten van lokale producten en het aanmoedigen van gezondere eetgewoontes.

Naast een actievere rol van de overheid geloven Petty en Chandra allebei dat chefs een leidende rol kunnen spelen. Chandra was een van de zestien chefs uit dertien verschillende landen die vorig jaar het Chef Manifesto hebben getekend tijdens het EAT Forum in Zweden. In dit plan staan een aantal concrete, simpele acties die chefs kunnen nemen om een voorbeeldrol te zijn en andere mensen te inspireren om in hun eigen keuken te beginnen met dingen anders doen. Tegelijkertijd kunnen zij druk op de overheid en bedrijven uitoefenen om meer verantwoordelijkheid te nemen.

Petty beaamt de missie van het Chef Manifesto: “In onze rol als chefs zijn er zoveel verhalen die we kunnen vertellen over onze eigen producten, eetcultuur en –erfenis. In het verleden gebruikten we bijvoorbeeld bananen- of palmbladen als borden of als verpakking voor ons eten. Nu zijn die vaak vervangen door plastic. Gelukkig zie ik af en toe een inspirerend voorbeeld van mensen die oude tradities weer tot leven brengen. Op de Pasar Pappringang, een markt in Centraal Java die door duizenden mensen wordt bezocht, kan je bijvoorbeeld helemaal geen plastic meer vinden. Dit soort voorbeelden inspireren me om samen met Hivos een voedselrevolutie te starten waarmee we langzaam de eetgewoontes van mensen kunnen verbeteren”.

Op naar Bolivia

New Generation of Indonesian Cooking is onderdeel van Hivos’ wereldwijde “Revolution from the Kitchen” initiatief. Dit programma is eenzelfde soort project gestart in Bolivia, een land dat ook een grote rijkdom kent aan lokale, gezonde en voedzame producten. Beide programma’s hebben tot doel om een voedselrevolutie te ontketenen in deze landen door de handen ineen te slaan met lokale chefs en ondernemers.

Deze change agents kunnen consumenten verleiden met smakelijk, gezond en duurzaam geproduceerd eten in straatstalletjes, winkelcentra, restaurants en schoolkantines. Zodra consumenten de smaak en kwaliteit van deze gerechten zelf hebben ervaren, zullen ze eerder geneigd zijn om zelf ook aan de slag te gaan in hun eigen keuken.

Op de lange termijn heeft het programma tot doel om de eet- en kookgewoontes van consumenten te veranderen en om nationale en wereldwijde debatten over duurzame voedingspatronen te beïnvloeden. Dit is een van de vele manieren waarmee we de doelstellingen van ons overkoepelende voedselprogramma, Sustainable Diets For All, willen bereiken.