Hivos - People Unlimited website

Header image
FLAG TYPE none

Column: referendum

Door algemeen directeur Edwin Huizing

Zou het kabinet al zijn bekomen van de schrik? Van het feit dat dwars tegen alle opiniepeilingen en verwachtingen in, een meerderheid van de kiezers zich vorige maand uitsprak tegen de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, uiteindelijk zelfs bijna de helft? Ruim 46 procent was voor en 4 procent bracht een blanco stem uit. De wet, in de volksmond ook wel het sleepnet genoemd, maakt het mogelijk voor geheime diensten om ongericht het internet te tappen, waardoor privacygevoelige communicatie van grote groepen mensen geanalyseerd kan worden.

Ongerust

Het zit ‘m in dat woordje ‘ongericht’, de bevoegdheid om gericht e-mails van specifieke personen te onderscheppen hadden de diensten namelijk al wel. Premier Rutte en vice-premier Ollongren beweerden in de media doodleuk dat dit niet het geval was. Nogal dom om te denken dat kiezers zich zo makkelijk om de tuin laten leiden. Een andere controversiële verruiming ging over het delen van die ongericht getapte data met buitenlandse veiligheidsdiensten. In de wet worden weliswaar allerlei criteria genoemd waaraan zo’n land moet voldoen, waaronder ‘de eerbiediging van de mensenrechten’, maar dat Nederland in de toekomst ongefilterde bulkdata deelt met zeg, Turkije of Kazachstan, is niet onwaarschijnlijk. Dit is iets waar Hivos, dat als pleitbezorger van de ‘open samenleving’ op veel plekken in de wereld mensenrechtenactivisten helpt om juist uit handen van die veiligheidsdiensten te blijven, niet gerust op is. Om het voorzichtig uit te drukken.

Democratie

Dat onze zorgen niet helemaal uit de lucht waren gegrepen, werd onlangs bevestigd door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD). In een rapport dat na het referendum werd bekendgemaakt maar waarvan het kabinet al veel eerder op de hoogte was, rept de toezichthouder nota bene over ‘structurele onrechtmatigheden’ bij het uitwisselen van inlichtingen met buitenlandse diensten. De Wiv is reeds aangenomen door de Eerste Kamer maar zo’n referendumuitslag gaat de regering niet in de koude kleren zitten. Zij doet er goed aan de uitslag te respecteren en de wet aan te passen. De vitaliteit van de democratie, waarin veel burgers die zich niet gehoord voelen hun heil zoeken bij populistische partijen, en de open samenleving zijn er bij gebaat.